Wil je als airco installateur aan de slag met het monteren, onderhouden of repareren van aircosystemen? Je hebt dan verplicht een F-gassen certificaat nodig. Dit certificaat bevestigt dat je veilig en milieubewust kunt omgaan met koelmiddelen in warmtepompen en airco’s. Zonder dit bewijs mag je wettelijk geen werkzaamheden uitvoeren aan installaties met gefluoreerde broeikasgassen.
Het behalen van een F-gassen certificaat brengt een aantal eisen met zich mee. Zo moet je een erkende opleiding volgen, trainingen in koeltechniek afronden en slagen voor een theorie- en praktijkexamen. Ook vraagt de wet dat je aantoonbare kennis hebt van koudemiddelen, milieuveiligheid en het terugwinnen van gassen. Zowel persoonlijke certificering als bedrijfsbrede certificering zijn verplicht.
Airco installateurs die aan de eisen van het F-gassen certificaat voldoen, tonen aan dat ze voldoen aan de regelgeving en bijdragen aan een beter milieu. Denk aan het verantwoord manipuleren van koelmiddelen, het in acht nemen van arbo- en milieuregels, en officiële registratie bij de overheid. Zo beschermen ze niet alleen zichzelf, maar ook hun klanten tegen onveilige situaties en milieuschade.
Wat betekent het F-gassen certificaat voor airco installateurs?
Het F-gassen certificaat, ook wel STEK-certificaat genoemd, is dé verplichte erkenning voor professionals en bedrijven die werken aan koeltechnische installaties, zoals airconditioningsystemen, warmtepompen of koelvriesinstallaties. Met dit certificaat toon je aan dat je volgens de Europese wetgeving en het Kyoto-protocol veilig, milieuvriendelijk én wettelijk correct omgaat met gefluoreerde broeikasgassen. Deze gassen, beter bekend als F-gassen, kunnen het milieu ernstig schaden wanneer ze ongecontroleerd vrijkomen. Nederland heeft, onder toezicht van Rijkswaterstaat en ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport), strenge richtlijnen opgezet, vastgelegd in de BRL 100 en BRL 200 beoordelingsrichtlijnen.
De geschiedenis en noodzaak van het F-gassen certificaat
De Europese Unie introduceerde Verordening (EU) nr. 517/2014 als antwoord op milieuschade door lekkende koelmiddelen (zoals HFK’s en f-gassen). Experts als Dr. Ir. W. Fleurkens (TU Delft) en instituten als het Europees Milieuagentschap bevestigen dat gereguleerd werken de belangrijkste stap is om broeikasgasemissies te beperken. Sinds 2007 moeten bedrijven en monteurs gecertificeerd zijn om werkzaamheden op koelmiddelen uit te voeren. Dit voorkomt niet alleen milieuvervuiling, maar zorgt ook voor veiligheid, kwaliteitsborging en traceerbaarheid van werkzaamheden.
Welke eisen stelt de wet aan airco installateurs?
Je mag als installateur of monteur niet zomaar met F-gassen werken. Voor elk type installatie, onderhoud, reparatie of het terugwinnen van koudemiddelen heb je het juiste certificaat nodig. De belangrijkste eisen betreffen:
- Persoonscertificering: Je moet geslaagd zijn voor een erkend theorie- en praktijkexamen, bijvoorbeeld via Cito, Kiwa of STEK.
- Bedrijfscertificering: Je werkgever moet f-gassen gecertificeerd zijn (BRL 100 of BRL 200), zodat alle werkzaamheden volgens de vastgestelde protocollen worden uitgevoerd.
- Up-to-date apparatuur: Je werkt met gekeurde en geregistreerde gereedschappen, zoals lekdetectieapparatuur en terugwinunits met een geldig kalibratiecertificaat.
- Vaktechnische vakbekwaamheid: Je beschikt over de juiste kennis over de risico’s, werking, recycling en rapportage van koelmiddelen.
Zonder deze bevoegdheden riskeer je niet alleen fikse boetes van het ILT, maar ook aansprakelijkstellingen bij milieuschade.
Het examentraject voor het F-gassen certificaat: zo werkt het
Voordat je het F-gassen certificaat op zak hebt, doorloop je een vaststaand proces. Dit ziet er voor een individuele airco installateur als volgt uit:
- Volgen van een erkende opleiding: Bij gecertificeerde opleidingscentra, bijvoorbeeld via het ROC, Techniek Nederland of Kenteq.
- Afleggen van het theorie-examen: Kennis over procedures, wetgeving, etikettering, rapportages en risicobeheersing.
- Praktijkexamen uitvoeren: Simulatie van dagelijks werk: het vullen, terugwinnen, detecteren en afdichten van koeltechnische systemen.
- Aanvragen van persoonscertificaat: Via instanties zoals STEK, Kiwa of Bureau Veritas.
- Herhalen en nascholing: Certificaten zijn 5 jaar geldig, daarna zijn (verplichte) opfriscursussen en hercertificering vereist.
Veel bedrijven, waaronder marktleider Daikin en toonaangevende organisaties zoals Techniek Nederland, bieden geregelde instructies, updates en praktijkdagen om altijd up-to-date te blijven volgens de huidige F-gassenwetgeving.
Welke soorten F-gassen certificaten zijn er?
Binnen de F-gassen regelgeving zijn verschillende certificaatklassen. Niet iedere airco installateur heeft namelijk met dezelfde systemen of volumes te maken. De meest voorkomende persoonscertificaten, volgens ISO 17024 normering, onderscheiden zich als volgt:
- Cat. I: Volledige bevoegdheid bij alle koelinstallaties (vullen, onderhoud, lekzoeken, demonteren)
- Cat. II: Beperkt tot systemen <3 kg F-gas (zoals split airco’s) en enkel onderhoud en vullen
- Cat. III: Alleen terugwinnen van koelmiddelen uit kleine systemen
- Cat. IV: Observeren van lekkages, enkel ondersteunende werkzaamheden
Voor airco installateurs is meestal Cat. I of II verplicht, afhankelijk van de systemen en het type werk.
F-gassen regelgeving en beoordeling: waar moet je op letten?
De F-gassen opleiding en het examen toetsen je niet alleen op technische kennis, zoals het gebruik van de manometer of het uitvoeren van een vacuümtest. Er zitten veel meer aspecten aan vast, zoals:
- Veilig werken: Denk aan het correct dragen van PBM’s (persoonlijke beschermingsmiddelen) en werken volgens de ARBO richtlijnen.
- Milieuzorg: Elke lekkage, detectie of demontage moet worden gerapporteerd in een logboek, verplicht volgens het F-gassenbesluit (Wet milieubeheer).
- Documentatie: Je houdt digitale of schriftelijke registraties bij van alle handelingen en koelmiddelstromen via erkende software als CoolProfs of F-Gas Portal.
- Inspectie: ILT voert steekproeven uit, onderstreept door Europese wetgeving (EN 378) en landelijke handhaving (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland).
De voordelen van werken met het F-gassen certificaat
Met het juiste F-gassen certificaat laat je zien dat professionaliteit en duurzaamheid hand in hand gaan. Je bent in staat te werken aan producten en systemen van merken als Mitsubishi Electric, Panasonic en LG. Bedrijven als Mirk Installaties waarborgen niet alleen een keurige installatie volgens de laatste richtlijnen, maar kunnen klanten ook adviseren over energiebesparing, subsidies (ISDE) of milieubewuste alternatieven zonder f-gassen, zoals propaan (R290).
- Concurrentievoordeel: Gecertificeerde installateurs krijgen makkelijker offerte-aanvragen en opdrachten bij gemeenten, woningcorporaties of zakelijke klanten.
- Duurzaamheid: Minder milieuschade en minder kans op boetes of aansprakelijkheid dankzij correcte handelingen.
- Toegang tot de laatste technologie: Je werkt volgens de nieuwste normen (BRL 100:2019 en BRL 200), belangrijk bij innovatieve systemen zoals lucht-lucht warmtepompen.
- Continuïteit: Door wettelijke borging blijf je up-to-date én inzetbaar in de overgang naar stikstofvrije en milieuvriendelijke koelsystemen.
Voor wie een betrouwbare partner zoekt én veilig wil installeren, biedt Mirk Installaties altijd een vrijblijvende offerte voor jouw F-gassenproject. Zo weet je zeker dat je voldoet aan alle eisen rond het F-gassen certificaat voor airco installateurs.
Meest gestelde vragen
1. Welke eisen gelden voor het behalen van een F-gassen certificaat als airco installateur?
Wil je airco’s installeren, onderhouden of repareren? Dan ben je wettelijk verplicht een persoonlijk F-gassen certificaat te bezitten volgens de Europese F-gassenverordening (EU 517/2014). Certificering houdt in dat je theorie- en praktijkexamen met succes afrondt bij een erkend exameninstituut, zoals STEK of CITO. Tevens moet je aantonen dat je veilig en milieubewust kunt werken met gefluoreerde broeikasgassen, ook wel koudemiddelen genoemd.
Naast de persoonlijke vakbekwaamheid dient jouw bedrijf gecertificeerd te zijn (BRL 100 of gelijkwaardig) door een door de Rijksoverheid aangewezen instelling. Medewerkers moeten jaarlijks bijgeschoold blijven. Wil je gelijk ontdekken wat daarbij komt kijken, duik dan in onze gids over betrouwbare airco-installatiebedrijven!
2. Waarom is een F-gassen certificaat verplicht voor airco installateurs in Nederland?
De F-gassen certificering is verplicht gesteld door milieuorganisaties, waaronder de Europese Unie (zie Wikipedia over F-gassen), vanwege het broeikaseffect van koudemiddelen in aircosystemen. Slecht onderhoud of lekkage van deze stoffen, zoals R32 en R410A, veroorzaken aanzienlijke milieuschade – een probleem dat door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) streng wordt gecontroleerd.
Zonder F-gassen diploma loop je als installateur (en bedrijf) risico op stevige boetes van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Voor jouw klanten is werken met gecertificeerde monteurs een garantie op kwaliteit én veiligheid. Meer weten over deze certificeringsplicht? Check onze info over airco laten installeren door professionals!
3. Wat leer je tijdens de F-gassen training voor airco installateurs?
Een F-gassen training, aangeboden door bijvoorbeeld ROC’s of STEK, bestaat uit technische modules over het installeren, onderhouden, detecteren van lekken, en milieubewust omgaan met koudemiddelen. Je krijgt praktijkles over veilig werken met airco-apparatuur van A-merken als Daikin, Mitsubishi en Panasonic, in overeenstemming met het Lekdetectie Protocol en de BRL 200 normen.
Naast wettelijke kennis, komen ook zaken aan bod als het juíst berekenen van vullingen en het afvoeren van oude koelmiddelen volgens de adviezen van het Kenniscentrum Duurzaam Klimaatbeheer. Benieuwd wat een erkende vakman voor jou kan betekenen? Lees dan verder over offertes voor airco-installaties bij Mirk Installaties.
